Beslenme
Bütün canlılar enerjiye ihtiyaç duyar, duydukları bu enerji ihtiyacını besinlerden karşılarlar. Besinler aynı zamanda canlının yapısına katılmaktadır. Canlılar beslenme şekillerine göre üç gruba ayrılmaktadır; ototrof (üretici), heterotrof (tüketici), hem ototrof hem heterotrof.
Ototrof canlılar,kendi besinini üretebilen canlılardır, inorganik maddelerden organik besin sentezi yaparlar. Bitkiler gibi.
Heterotrof canlılar, kendi besinlerini üretemedikleri gibi organik ve inorganik besin maddelerini dışarıdan hazır olarak alırlar. Hayvanlar gibi.
Hem ototrof hem heterotrof canlılar, inorganik maddelerden organik besin sentezlerler ve ayrıca dış ortamdan organik besin alırlar. Öglenalar gibi.
Solunum
Metabolik faaliyetlerde kullanılacak ATP üretimi için gerçekleştirilir. Canlılar, solunumla besinleri parçalayarak ATP üretir.
Uyarılma, Hareket
Canlılar, çevrede veya iç ortamda meydana gelen ani değişimlere karşı tepkide bulunurlar. Bu tür duyarlılıkları sayesinde çevrelerinde meydana gelen olaylara karşı kendilerini koruyabilmektedirler. Yalancı ayak, kamçı, tropizma ve nasti hareketleri bu özelliklere örnek olarak gösterilebilir.
Organizasyon
Canlıda bulunan yapıların görevlerinin gerçekleştirilmesi organizasyon ile sağlanmaktadır. Tek hücreli canlılarda hücrenin farklı kısımlarının görev yapmasıyla sağlanırken, çok hücrelilerde organizasyon organların görevlerini yapmasıyla sağlanır.
Boşaltım
Metabolik faaliyetler neticesinde hücrede artık ürünler meydana gelebilmektedir. Boşaltım olayının amacı hücre homeostasis ini sağlamaktır. Böylelikle hücrenin yaşamına uygun ve dengeli iç ortamın devamlılığı sağlanır. Su, tuz ve CO2 gibi maddeler boşaltım maddeleridir.
Metabolizma
Canlılarda meydana gelen yapım (özümleme, anabolizma) ve yıkım (yadımlama, katabolizma) olaylarının tümüne metabolizma adı verilir. Yapım ve yıkım olayları canlılık son bulana kadar devam eden olaylardır.
Yapım Olayları; canlının besin maddesini kendi yapısına uygun maddeler haline getirmesidir.
Yıkım olayları; sindirim ve solunum olaylarıdır. Sindirim ile polimerler monomerlere (büyük moleküller küçük moleküllere) parçalanır ve bu monomerler solunumda enerji elde etme amacıyla kullanılır. Yıkım olaylarında enerji harcanmaz.
Fotosentez ve kemosentez yapım olaylarına, solunum ve sindirim ise yıkım olaylarına örnek olarak verilebilir.
.Kişinin büyüme döneminde yapım olayları yıkım olaylarından daha fazladır.
.Yetişkinlik döneminde yapım ve yıkım olayları birbirine eşittir.
.Yaşlılık döneminde yıkım olayları yapım olaylarından daha fazladır.
Üreme
Nesillerin devam edebilmesi için üreme gerekmektedir. Canlılar nesillerini devam ettirmek isterler. Üreme, eşeyli ve eşeysiz üreme olarak ikiye ayrılır.
Eşeyli üreme, yumurta ve spermin bir araya gelmesiyle döllenme gerçekleşir ve mayoz bölünme ile yeni canlılar meydana gelir. Eşey hücrelerinin kullanılmasıyla yapılan üremeye eşeyli üreme denir. Eşeyli üremede kalıtsal çeşitlilik sağlanır.
Eşeysiz üreme, döllenme olmadan, eşey hücreleri kullanılmadan yeni canlılar meydana getirmektir. Mitoz bölünme ile gerçekleşir. Eşeysiz üremede mutasyonlar hariç kalıtsal çeşitlilik sağlanmaz.
Adaptasyon
Her canlı hayatta kalabilmek için bulunğu ortama, çevreye uyum sağlama ihtiyacı hisseder. Canlılar, çevreye uyum sağlayabilme oranlarına paralel olarak hayatta kalabilmektedirler. Kutup ayılarının tüylerinin rengi beyaz iken ekvator çevresinde yaşayan ayınların tüylerinin siyah olması gibi.
Sindirim
Büyük molekülde olan besinlerin yapı taşlarına parçalanmasına sindirim denir. Hücre içi sindirim ve hücre dışı sindirim olarak ikiye ayrılır. Bütün canlılarda hücre içi sindirim gerçekleşirken bazı canlılarda hücre dışı sindirim görülmektedir. Saprofitler gibi.
Büyüme
Canlıların yaşamlarının bir bölümünde yapım olayları yıkım olaylarından daha çok gerçekleşmektedir. Bu dönemlerde canlı da büyüme denilen olay gerçekleşir. Tek hücrelilerde büyüme olayında hücre hacminde artış meydana gelirken, çok hücreli canlılarda hücre sayısın artmasıyla gerçekleşir. Bitkilerde büyüme sınırsızdır.
Canlıların Ortak özellikleri
YanıtlaSil