Metabolizma Nedir? Metabolizma Olayları

Canlılardaki yapım ve yıkım olaylarının tümüne metabolizma adı verilir. Metabolizma olayları anabolizma ve katabolizma olayları olarak ayrılır. Anabolizma (yapım reaksiyonları, asimilasyon, sentez, özümleme) hücredeki monomerlerden polimerlerin sentezlenmesi olaylarıdır. Fotosentezden reaksiyonlarında inorganik maddelerden organik besin sentezi meydana gelir bu nedenle fotosentez reaksiyonları ototrof canlılar tarafından gerçekleştirilen özümleme reaksiyonlarıdır.

Karbonhidrat sentezi, protein sentezi, yağ sentezi, nükleik asit sentezi ve atp sentesi bütün canlılarda gerçekleşen anabolik reaksiyonlardır.
Katabolizma (yıkım, yadımlama, analiz, disimilasyon), hücreye dışarıdan alınan veya hücre içerisinde bulunan kompleks organik madde yıkımıdır. Sindirim ve solunum iki önemli katabolizma reaksiyonudur. Sindirim ile kompleks organik bileşikler monomerlerine ayrıştırılırken, solunumda basit organik bileşikler olan monomerlerin enerji eldesi için yıkımı gerçekleşir.

Metabolik Reaksiyonlarda Denge
Metabolizma reaksiyonları çok hücrelilerde organizma yaşına göre değişkenlik gösterir. Canlının gençlik dönemine kadar ve gençlik dönemi de dahil olmak üzere tüm canlılarda anabolizma olayları katabolizma olaylarından fazladır. Canlının orta yaş safhasında anabolizma olayları ile katabolizma olayları denge içerisindedir. Yaşlılık döneminde katabolizma olayları, anabolizma olaylarından fazladır.

İnsanın yaşamı boyunca meydana gelen metabolizma olayları özet olarak,

0 - 25 : anabolizma > katabolizma
25-40 : anabolizma = katabolizma
40 yaş sonrası : anabolizma < katabolizma

Bitkilerde ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarında anabolizma reaksiyonları fazla iken kış aylarında katabolizma reaksiyonları anabolizma reaksiyonlarından fazladır.

Bazal Metabolizma
Az enerji gerektiren yalnızca canlılığın devamı için gerçekleşen biyolojik faaliyetlere bazal metabolizma adı verilir. İnsanın bazal metabolizması bütün psikolojik ve fiziksel faktörlerden uzak, besin alınımından on iki saat sonra tam dinlenme halindeyken hesaplanır.  İnsanın tükettiği veya  ürettiği karbondioksit miktarı ve ısı hesaplanır. Birim zamanda gerçekleşen anabolik ve katabolik reaksiyon hızlarına metabolik hız denir. Metabolizmanın hızlanması hücre içi sindirim, solunum gibi reaksiyonların da hızlanmasına neden olur.