Karışımlar ve Karışımları Ayırma Yöntemleri

İki veya daha çok maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden biraraya gelmesiyle oluşan ve belirli bir bileşime sahip olmayan maddelere karışım denir. Karışımların ayırt edici özellikleri olmadığı gibi saf değildirler. Farklı tür atom veya farklı türde molekülleri içerebilirler. Karışımlar, heterojen karışımlar ve homojen karışımlar olarak ikiye ayrılırlar.

Heterojen karışımlar
Karışan maddelerin birbiri içerisinde çözünmediği karışımlara heterojen karışımlar denir. Bir maddenin sıvı içerisinde asılı kalmasıyla oluşan heterojen karışımlara koloit karışımlar denir. Koloit karışımlarda dağılan madde sadece mikroskop ile görülebilir. Örneğin renkli cam boya koloit karışımdır.  Heterojen karışımlar da kendi içerisinde süspansiyon, emilsiyon ve aerosol olarak üçe ayrılır.

Süspansiyon, katının sıvı içerisinde çözünmeden dağılmasıyla  meydana gelir. Örneğin tebeşir tozu ve su karışımı süspansiyon olarak adlandırılabilir.
Emülsiyon, sıvının başka bir sıvı içerisinde çözünmeden dağılmasıyla meydana gelir. Zeytinyağı ve su karışımı gibi.
Aeoros, Gazın içerisinde sıvının veya katının dağılmasıyla meydana gelir. Böcek ilaçları gibi.

Homojen Karışımlar
İki veya daha çok maddenin birbiri içerisinde homojen bir şekilde dağılmasıyla oluşan karışımlara homojen karışımlar veya çözeltiler denir. Hava homojen bir karışımdır. Homojen karışımlarda tek faz bulunur. Homojen karışımlar çözücü ve çözünen olmak üzere iki bileşenden meydana gelirler. Gazlar kendi içerisinde her zaman homojen karışım oluştururlar.

Karışımları Ayırma Yöntemleri

1) Tanecik Boyutu Farkına Dayalı Ayırma Yöntemleri
Eleme: katı-katı heterojen karışımları tanecik büyüklüğü farkından elek ile ayırma yöntemidir. Kum ve çakıl taşı gibi.
Ayıklama: Tanecik özellikleri farklı olan katı-katı karışımları ayırmada kullanılan yöntemdir. Örneğin prinçten taşın ayıklanması.
Süzme: Katı-sıvı veya katı-gaz heterojen karışımları tanecik boyutu farkından yararlanarak yapılan ayırma işlemidir. Tebeşir tozu ile su karışımını ayırma işlemi süzme ile yapılır.
Diyaliz: Katı-katı heterojen karışımların gözenekli zarlardan geçebilmesi yöntemiyle yapılan arıtma işlemidir.

2) Özkütle (Yoğunluk) Farkı İle Ayırma Yöntemleri
Yüzdürme (Flotasyon): Yoğunluğu suyun yoğunluğundan az olan katı taneciklerin sıvı yüzeyinde yüzdürülerek yapılan ayırma yöntemidir.
Çöktürme: Çözeltiden ayırmak istenilen maddenin çözünmeyecek bir katı olacak hale getirildikten sonra yapılan ayırma işlemine denir. İçme sularının arıtılmasında kullanılan bir yöntemdir.
Aktarma (Dekantasyon): Çöktürme işleminde oluşan çökelekten karışımda bulunan sıvının ayrılması işlemine denir. Altın madeninden altın elde etmede kullanılan bir yöntemdir.
Ayırma Hunusi: Birbiri içerisinde çözünmeyen sıvı-sıvı karışımların ayrıştırılmasında kullanılan bir yöntemdir. Örneğin zeytinyağı ile su karışımını ayırmada kullanılır.

3) Çözünürlük Farkı ile Ayırma Yöntemleri
Kristallendirme: Katı maddenin çözünürlüğünün azaltılarak sıvı içerisinde parçalar halinde çöktürülmesine dayalı ayırma yöntemidir. Tuzlu su çözeltisini bileşenlerine ayırmada kullanılan yöntemdir.
Ayrımsal Kristallendirme: Çözünürlükleri farklı olan katı-katı karışımları sıvı içerisinde çöktürerek yapılan ayırma yöntemidir. Örneğin tuz-kireç karışımının ayrıştırılması gibi.
Özütleme (Ekstraksiyon): katı veya sıvı karışımın karışımda bulunduğu katı veya sıvıdan uzaklaştırmak için karışıma dışarıdan ilave edilen çözücü ile yapılan ayrıştırma işlemine denir. Şeker pancarından şeker elde etmede kullanılan yöntemdir.

4) Kaynama Noktası Farkı İle Ayırma Yöntemleri
Damıtma: Sıvının buharlaştıktan sonra tekrar yoğunlaştırılmasına denir. Bu yöntem ile katı-sıvı homejen karışımlar birbirinden ayrıştırılabilir.
Ayrımsal Damıtma: İki veya daha fazla sıvıdan oluşan homojen karışımları kaynama noktası farkı ile ayrıştırma işlemine denir. Etil alkol ve su karışımı bu yöntemle ayrıştırılabilir.